Zo voorkomt u schadevergoedingen omtrent auteursrechtelijk beschermd werk

Steeds vaker horen we relaties over kwesties rondom auteursrechtelijk beschermd werk. Veelal situaties waarbij men (al dan niet onwetend) onrechtmatig gebruikmaakt van auteursrechtelijk beschermd werk ten behoeve van commerciële doeleinden. De meest voorkomende situatie is wanneer er foto's op de website gebruikt worden, welke eigenlijk auteursrechtelijk beschermd zijn. Onrechtmatig gebruik kan leiden tot flinke schadevergoedingen. We hebben enkele uitgangspunten, inzichten, jurisprudentie en tips voor u uiteengezet.

Een aantal uitgangspunten:

• Alle afbeeldingen op internet zijn auteursrechtelijk beschermd
• U dient altijd te voorzien in bronvermelding wanneer u extern materiaal als afbeeldingen en foto's publiceert
• U heeft altijd een onderzoeksplicht rondom bronvermelding
   

Verder in dit artikel inzicht in:

• Hoe kunt u creatief werk controleren op auteursrechtelijke bescherming?
• Wat als u geen onderzoek doet naar auteursrechtelijke bescherming?
• Wat gaat het kosten wanneer er een constatering plaatsvindt?
• Hoe voorkomt u kwesties rondom auteursrechtelijk beschermde materialen?
   

Tot slot een verwijzing naar enkele andere artikelen omtrent het onderwerp, waaronder suggesties van een jurist over hoe te reageren wanneer u toch ogenschijnlijk inbreuk heeft gemaakt op auteursrechtelijk beschermd werk.
En doe uw voordeel met 6 tips voor rechtenvrije afbeeldingen op je website.

Welke uitgangspunten gelden er omtrent auteursrechtelijk beschermd werk?

Elke situatie is uniek, echter het is goed om met onderstaande uitgangspunten rekening te houden wanneer u bijvoorbeeld uw website of andere commerciële uitingen voorziet van afbeeldingen of foto's.

Alle afbeeldingen op internet zijn auteursrechtelijk beschermd

Als vertrekpunt belangrijk om te benoemen: alle afbeeldingen op internet zijn auteursrechtelijk beschermd. Naar jurisprudentie hieromtrent wordt ook verwezen in dit blogartikel.

De uitspraak van Ktr. Rechtbank Overijssel, 24 februari 2015 r.o. 5.2:

Voorop wordt gesteld dat ook geen gebruik van een foto mag worden gemaakt, door deze bijvoorbeeld op een website te publiceren, als de gebruiker niet weet wie de fotograaf is. Anders gezegd: Wie niet weet wie de fotograaf is, mag de foto niet publiceren.

Houd altijd rekening met bronvermelding

U dient altijd te voorzien in bronvermelding wanneer u extern materiaal als afbeeldingen en foto's publiceert. Dit tenzij u gevrijwaard bent van bronvermelding conform de overeenkomst welke u aangaat omtrent het gebruik van het materiaal. Dit kan zijn op basis van één op één overeengekomen voorwaarden, dan wel de voorwaarden zoals geldend volgens het platform waarop het materiaal is geplaatst.

U heeft altijd een onderzoeksplicht rondom bronvermelding

Houd er rekening mee dat u altijd op de hoogte dient te zijn van het gebruikte werk en de daaraan verbonden voorwaarden en bescherming. Ook wanneer de plek waar u het materiaal vindt geen bron vermeldt, bent u (tevens op basis van jurisprudentie) verplicht tot onderzoek naar de bron.

Hoe kunt u creatief werk controleren op auteursrechtelijke bescherming?

Zoals uit de uitspraak van de rechter blijkt, zijn er partijen in Nederland welke ingeschakeld kunnen worden voor onderzoek naar de bron van bepaald materiaal.

De kantonrechter is van oordeel dat (de partij in kwestie) had moeten onderzoeken of de publicatie van het Fotografisch Werk op haar website een inbreuk zou kunnen betekenen op het auteursrecht van de fotograaf die het Fotografisch Werk had gemaakt. Daarvoor zijn ook in Nederland instellingen in het leven geroepen die daarnaar onderzoek kunnen doen en die in staat zijn de fotograaf te achterhalen en die kunnen bemiddelen tussen fotograaf en diegene die van de foto gebruik wil maken. Dergelijke instanties vrijwaren de gebruiker van de foto tegen iedere vorm van aansprakelijkheid als er geen contact tot stand komt tussen fotograaf en afnemer. 

Aan deze gang van zaken hangt vanzelfsprekend een prijskaartje. Instanties als Stichting Foto Anoniem kunnen u voorzien van een vrijwaring omtrent het (commercieel) gebruik van het werk.

Wat als u geen onderzoek doet naar auteursrechtelijke bescherming?

Er wordt doorlopend onderzoek gedaan door juridische partijen namens hun cliënten naar onrechtmatig gebruik van hun auteursrechtelijk beschermde materiaal. Dit gebeurt zowel handmatig als geautomatiseerd. Dit houdt in dat de kans steeds groter wordt dat, wanneer u toch dergelijk materiaal onrechtmatig publiceert, u hierover berichtgeving kunt ontvangen.

Houd er rekening mee dat op het moment dat u onrechtmatig werk van een derde publiceert, er diverse schadeposten in rekening gebracht kunnen worden. De uitspraak van Rechtbank Rotterdam 18 oktober 2013, Van Loo Producties B.V. – Rederij Fortuna:

De basisprijs voor de eerste afname van een beeld zoals de foto is (bedrag) exclusief BTW. In dat bedrag zitten vaste order- en researchkosten. Vastgesteld kan worden dat (wederpartij) het basistarief dat (partij) aan (wederpartij) verschuldigd zou zijn geweest indien zij voorafgaand aan de plaatsing toestemming had gevraagd, is misgelopen. (partij) is de fase waarin de mogelijkheid bestond om over dit bedrag te onderhandelen misgelopen door de foto zonder toestemming van (wederpartij) te plaatsen.

Wat gaat het kosten wanneer er een constatering plaatsvindt?

Diverse schadeposten kunnen aangemerkt worden in afhandeling van de overtreding. Jurisprudentie hieromtrent zien we terug in het vonnis van 22 januari 2014 van Rechtbank Noord-Holland in r.o. 4.5

• Gederfde licentie-inkomsten
  Gedurende de duur van het onrechtmatig publiceren van auteursrechtelijk beschermd werk, zouden eventueel niet geïnde licentie-inkomsten als gederfd inkomen aangemerkt kunnen worden, welke in sommige gevallen met een minimum looptijd alsnog als te incasseren bestempeld zullen worden. Licentiekosten kunnen eenmalig of periodiek belast worden als compensatie voor het werk van de rechthebbende auteur.
• Vergoeding voor de inbreuk op het auteursrecht
  Als schadepost kan inbreuk op het auteursrecht opgevoerd worden. Dit kan een veelvoud bedragen van het oorspronkelijke licentiebedrag.
• Naamsvermelding als schadepost
  Wanneer er geen naamsvermelding is opgenomen bij het publiceren van het materiaal, kan dit in sommige gevallen conform gestelde voorwaarden opgevoerd worden als schadepost.
• Inbreuk op het exclusieve recht om zelf te bepalen waar en hoe de foto wordt gebruikt
  In sommige gevallen mag de auteur conform de eigen voorwaarden zelf bepalen hoe en waar het werk gebruikt wordt. Indien niet overeengekomen wordt ook hier, in sommige gevallen per media uiting, inbreuk op gemaakt.
• De moeite die de rechthebbende heeft moeten doen om de inbreuk te constateren
  Het achterhalen van het misbruik en bijkomende kosten voor effort en derden kunnen doorbelast worden in bijvoorbeeld een eventuele schikking. Hieronder valt tevens schade die bestaat uit de kosten die de rechthebbende heeft moeten maken om zijn of haar auteursrechten te handhaven en zijn of haar schade vergoed te krijgen.
• Schade wegens ontbreken toestemming
  Wanneer er geen toestemming verleend is, kan hieruit schade ontleend worden waar vereiste compensatie tegenover kan staan.
   

Andere jurisprudentie omtrent schadeposten bij auteursrechtelijk beschermd werk

• Rechtbank Limburg, locatie Maastricht van 9 april 2014
• Rechtbank Limburg, locatie Maastricht van 5 maart 2014
• Rechtbank Noord-Holland, locatie Alkmaar van 22 januari 2014
• Rechtbank Rotterdam van 18 oktober 2013
   

Veelvoorkomend resultaat: schikken of andere afspraken maken
Vaak komen dergelijke trajecten aan tot een schikking. De wederpartij zal u in de meeste gevallen een voorstel doen om de situatie mee te beklinken. Hierin worden veelal de voorgaande factoren meegewogen in de totale som en dient u mogelijk nog te voorzien in enkele andere stappen zoals het tijdig verwijderen van het desbetreffende beeld.

In sommige gevallen is het echter mogelijk om op basis van gezamenlijke afspraken tot een ander besluit te komen. Zo wordt bijvoorbeeld een voorbeeld geschetst op Frankwatching waarbij vergelijkbare zaken omtrent Getty en Masterfile besproken worden. Dit artikel kunt u hier teruglezen:
Frankwatching - Boete & aanklacht van Getty of Masterfile? Zo kun je het oplossen
" Hopelijk krijg je er nooit mee te maken als opdrachtgever van een webdesigner, die iets te enthousiast is geweest met Google Images zonder zich te bekreunen over de vraag of de foto’s 'rechtenvrij' zijn. En als je webdesigner bent, heb je ook een probleem; de schade kan uiteindelijk naar jou worden doorgeschoven door je opdrachtgever. " Lees meer over de kwestie omtrent Getty Images of Masterfile op Frankwatching

Hoe voorkomt u kwesties rondom auteursrechtelijk beschermde materialen?

Ter preventie van dergelijke kwesties is de meest veilige manier om uw eigen materiaal te ontwikkelen. Dit is echter niet altijd een optie. In dat geval zult u uw beelden moeten inkopen. Zorg dat u in dat geval altijd op de hoogte, dan wel gevrijwaard bent van terugkerende licentiegelden of andere voorwaarden omtrent het gebruik van materiaal van derden. Let op dat u ook hier de voorwaarden goed doorneemt. Voornoemde schadeposten dienen bij voorkeur vastgesteld te zijn in de overeenkomst.

Resumé wat u kunt doen ter preventie van een schadevergoeding:

• Gebruik eigen materiaal
  Dit is de meest veilige manier. 
• Plaats nooit zomaar foto's of beelden van anderen op uw website
  Wanneer u een foto of beeld online brengt, zorg dan dat u altijd op de hoogte bent van de bron en de voorwaarden die de auteur stelt bij het (commerciële) gebruik van het materiaal.
• Sluit een goede overeenkomst af met uw leverancier
  Ook wanneer u een overeenkomst bent aangegaan met een leverancier, is het van belang dat u een goede overeenkomst met elkaar sluit. Houd er bij voorkeur rekening mee dat u voornoemde schadeposten opneemt c.q. u zelf vrijwaart van deze posten middels de overeenkomst.
• Lees de kleine lettertjes
  Wanneer u gebruik maakt van Stock websites als 123rf.com, shutterstock.com of andere platforms, zorg dan dat u de voorwaarden omtrent het gebruik van het materiaal goed doorleest. Op welke media en hoe vaak mag het beeld gebruiken wanneer u er een licentie voor betaalt?
• Houd u vanzelfsprekend aan de regels
  Een voor de hand liggend advies, maar des te belangrijker nu u met voorgaande uitleg nog meer op de hoogte bent van de regelgeving omtrent het gebruik van auteursrechtelijk beschermd werk. Houd u aan de spelregels om een schadevergoeding te voorkomen.

Tot slot: 6 tips voor rechtenvrije afbeeldingen op je website

in1week.nl - 6 tips voor rechtenvrije afbeeldingen op je website
" Het zou niet de eerste keer zijn dat we er iets over horen: een aangetekende brief omdat je een verkeerde afbeelding op je website hebt staan. Het lijkt wel of we hier steeds regelmatiger voorbeelden van voorbij zien komen. Hoe kun je nu aan de slag met mooie, rechtenvrije afbeeldingen? Onze 6 tips voor mooie rechtenvrije afbeeldingen op je website. " Bekijk het blog over rechtenvrije afbeeldingen op in1week.nl

Vragen of opmerkingen over dit artikel? Laat het weten.

Naam *

Telefoon

E-mailadres *

Vraag/opmerking *

Anti spam *

Typ bovenstaande code over.